Ciccituu Rifeensaa fi Dawaa Isaa

Ciccituu rifeensaa (hair loss) yeroo hedduu namoota hedduu irratti dhiibbaa hamaa qaba. Rakkoon kun sababa garaagaraatiin uumamu danda’a, akkasumas daawwachuuf mala adda addaa qaba. Gaaffii kee irratti xiyyeeffachuun, page lama guutuu akkana irratti xiyyeeffannee qopheessinee:

 

---

Sababa Ciccituu Rifeensaa

1. Hereditary (Sababa sanyii):

Sababni baay'inaan argamu kun walitti fufiinsa maatii irratti hundaa’a (androgenic alopecia). Kunis, sababa maatii irraa dhufuu mala, akkasumas, namoota hedduu keessatti mul’ata. Dhiironni fi dubartoonni lamaanis, sababa sanyii isaanii irraa kan ka'e, ganna gara gannaatti gabbina fi xiqqeessuu dhufuu mala. Akkasumas, walitti fufiinsa maatii kan dursuu fi gabbina gabbachuu danda’u, yeroo hedduu gosa gabbina baay’ee faallaa ta’e irratti mul’ata. Sababni kun, gabbina qaama dhala namaa irratti dhiibbaa qabaachuu mala, akkasumas, dhala namaa keessatti mul’ata. Haaluma kanaan, dhala namaa gabbina gabbachuu fi xiqqeessuu irratti, sababa sanyii fi maatii irratti hundaa’uun, gabbina gabbachuu fi xiqqeessuu mala.

 

 

2. Hormonal Changes:

Jijjiirama hormoonii kan akka ulfa, menopause ykn dhibee thyroid, haala jireenya namoota hedduu irratti dhiibbaa guddaa qaba. Hormoononni, kanneen akka estrogen, progesterone fi testosterone, gabbina qaama dhala namaa keessatti gahee murteessaa qabu. Ulfa yeroo jalqabaatiif ulfa ba'uun, hormoononni kanneen gabbina qaama keessatti jijjiirama fiduu danda'u. Akkasumas, menopause yeroo dhuma ulfa dubartootaaf ta'a, yeroo kanatti hormone estrogen xiqqeessuu fi gabbina qaama irratti dhiibbaa qaba. Dhibee thyroid immoo, yeroo thyroid hoormoonota gabbina qaama irratti dhiibbaa fiduu danda'uu fi gabbina qaama dhala namaa irratti mul'atu. Kunis, haala jireenya namoota irratti dhiibbaa uumuu mala, akkasumas, gabbina qaama fi haala dandeettii isaanii irratti mul'ata. Haaluma kanaan, jijjiirama hormoonii kun, gabbina qaama fi haala jireenya namoota irratti dhiibbaa guddaa qaba.

 

 

3. Hiyyuma Nyaataa:

Carraa fayyaa jireenyaa sirrii hin taane (kan akka baay’ee bu'aa vitamin-D, biotin, ykn iron dhabuun) haala jireenya namoota irratti dhiibbaa guddaa qaba. Vitamin-D, biotin fi iron, qaama keenyaaf barbaachisummaa olaanaa qabu. Vitamin-D, kan qaama keenya keessatti calcium fi phosphorus walitti dhufeenya uumuuf gargaara, akkasumas, dhukkuba garaa fi onnee ittisuuf gargaara. Vitamin-D dhabuun, dhukkuba gabbisa qaamaa, akkasumas, rakkoo onnee fiduu danda'a. Biotin immoo, gabbina furdina fi gabbina gabbachuu keessatti gahee murteessaa qaba; biotin dhabuun, gabbina furdina fi gabbina qaamaa irratti rakkoo fiduu mala. Iron immoo, dhiigaa keessatti oksijiinii geessuuf barbaachisaa dha; iron dhabuun, dhukkuba dhiigaa fi dadhabina qaamaa fiduu danda'a. Haaluma kanaan, carraan fayyaa jireenyaa sirrii hin taane kun, qaama keenya irratti dhiibbaa fi rakkoo uumuu mala, akkasumas, jireenya keenya keessatti carraan fayyaa sirrii ta'eef haala mijeessa.

 

 

4. Dhukkuboota Giddugalaa:

Dhukkuba akka alopecia areata, dhukkuba sombaa (lupus), ykn dhibee galaana, haala fayyaa fi jireenya namoota irratti dhiibbaa cimaa qaba. Alopecia areata, dhukkuba kan qaama ofii irratti mul'atu, dhukkuba kanaan, gabbina qoma keessatti gabbina dhabuun mul'ata. Kunis, gabbina dhala namaa keessatti rakkoo uumuu mala, akkasumas, namoota hedduu irratti yaaddoo fi dadhabina fida. Dhukkuba sombaa (lupus) immoo, dhukkuba seera qaama ofii, kan qaama keenya irratti dhiibbaa fi rakkoo uumu, akkasumas, yeroo baay’ee dhukkuba onnee fi dhukkuba qaamaa fida. Dhukkuba galaana immoo, dhukkuba kan dhukkuba galaanaa fi dhukkuba qaamaa irratti dhiibbaa qaba, akkasumas, rakkoo gabbina qaamaa fi dadhabina fida. Haaluma kanaan, dhukkuboonni kun, jireenya namoota irratti dhiibbaa fi rakkoo uumuu mala, akkasumas, gabbina fi fayyaa isaanii irratti dhiibbaa fida.

 

 

5. Sababa Alaa:

Hojii shira rifeensaa naannoo hedduu irratti hojjatamu (over-styling), akka bifa bleaching ykn straightening, haala jireenya fi fayyaa rifeensaa irratti dhiibbaa guddaa qaba. Over-styling jechuun, rifeensa irratti hojii hedduu fi baay'ee cimaa hojjachuun, rifeensa dadhabsiisuu fi dhukkuba uumuuf sababa ta'a. Bifa bleaching, rifeensa ifaa fi bifa jijjiiruu barbaaduuf hojjatamu, yeroo baay’ee rifeensa irratti miidhaa fiduu danda’a, akkasumas, rifeensa qofa utuu hin taane, qaama dhala namaa irratti dhiibbaa qaba. Haa ta’u malee, bifa bleaching gochuun, rifeensa dadhabsiisuu fi gabbina dhabuun mul’ata. Straightening immoo, rifeensa sirreessuu fi bifa tokkicha uumuuf hojjatamu, yeroo baay'ee rifeensa dadhabsiisuu fi dhukkuba uumuuf sababa ta'a. Haaluma kanaan, hojii shira rifeensaa naannoo hedduu irratti hojjatamu kun, gabbina fi fayyaa rifeensaa irratti dhiibbaa fi rakkoo uumuu mala, akkasumas, jireenya namoota irratti yaaddoo fi dadhabina fida. Kanaaf, hojii shira rifeensaa sirrii fi qajeelaa gochuun, rifeensa keenyaaf fayyaa fi gabbina mijeessuu barbaachisaa dha.

 

 

 

---

Daawwannaa Ciccituu Rifeensaa

1. Daawaa Fayyadamuu:

Minoxidil (Rogaine):

Dawaan kun rifeensa haaraa guddifachuuf fayyada. Lubbuu rifeensaa cinaacha haaraa dagaagsa, akkasumas, gabbina fi fayyaa rifeensaa cimsuuf gargaara. Dawaan kun, rifeensa dadhabsiisuu fi gabbina dhabuun mul'atuuf furmaata ta'uu mala. Yeroo daawwan kana fayyadamnu, rifeensa keenya keessatti gabbina fi lubbuu haaraa uumuuf, akkasumas, rifeensa keenya dadhabsiisuu fi miidhaa irraa ittisuuf gargaara. Bifa haaraawwan fi gabbina haaraa uumuun, rifeensa keenya qofa utuu hin taane, haala jireenya keenya irratti dhiibbaa gaarii qaba. Kana malees, daawwan kun rifeensa keenya cinaacha haaraa dagaagsuu fi gabbina haaraa uumuun, gabbina qoma keenya irratti dhiibbaa gaarii fiduu danda'a. Haaluma kanaan, daawwan kun, rifeensa keenyaaf fayyaa fi gabbina mijeessuu fi jireenya keenya keessatti haala gaarii uumuuf gargaara.

 

 

Finasteride (Propecia):

Kun dhiiraaf filatama; bu’aan isaa hormoonii dhiiraa jijjiiruu danda’a. Hormoononni dhiiraa, gabbina qaama, dandeettii fi haala jireenya isaanii irratti dhiibbaa cimaa qabu. Yeroo dhiirri kun fayyadamu, hormoononni isaanii jijjiirama argachuun, gabbina qaamaa fi dandeettii isaanii cimsuu danda’u. Kunis, dhiirri gabbina jabaa fi dandeettii haala gaarii argachuu danda’a. Akkasumas, bu’aan kun, dhiirri yeroo dheeraa keessatti fayyaa fi gabbina isaanii irratti dhiibbaa gaarii fiduu mala. Hormoononni dhiiraa, yeroo baay’ee, haala jireenya, soorata, fi hojiiwwan isaanii irratti dhiibbaa uumu. Kunis, dhiiraaf haala gaarii fi dandeettii cimsuuf gargaara. Haaluma kanaan, kun dhiiraaf filatama ta'uu isaa, gabbina fi fayyaa isaanii irratti dhiibbaa gaarii fiduu mala, akkasumas, jireenya isaanii keessatti carraaqqii fi milkaa'ina uumuuf gargaara.

 

 

 

2. Nyaata Fayyaa Fudhachuu:

Vitamin D, biotin, iron, zinc fi protein gahaa nyaachuun barbaachisaadha.

Foon qulqulluu, bakka midhaan zayita jirutti fayyadamaa ykn baay'inaan kuduraa fi fuduraa dabali.

 

3. Dhaabbata fi Ogeessa Laakkofsa Beekamoo Daawwachuu:

Dermatologist (beekaa rifeensaa fi gogaa qaamaa) ilaaluu fi qoricha hojii irra olkaasuuf gaafadhu.

 

4. Fayyadamaa uumamaa (Natural Remedies):

Dhidhaa Salphaa:

Oillee Castor ykn zayitaa saalaata afaan miillaa salphaan rifeensa irratti ol-soddacha’aa tura.

 

Shaamboo dandamachiisu: Vitamin root/ Anti-allergic Blends.

 

 

Qoricha addatti barbaaddu yeroo barreessuu salphaa ilaaluu malbe. Rakkon ulfaataa ka dhunfaadha xiinsulii (boohaada) kesssani ala xiinxal.